Tất tần tật về việc quét nhà ngày Tết: Nguồn gốc của việc kiêng quét nhà đầu năm là từ đâu?

MỤC LỤC [Ẩn]

Mùng 1 quét nhà có sao không? Mùng 2 tết quét nhà được không?

Đây là những câu hỏi được rất nhiều bạn thắc mắc 

Về vấn đề quét nhà ngày Tết hay kiêng quét nhà đầu năm, đây là phong tục tập quán đã xuất hiện từ lâu ở Việt Nam.

Việc kiêng kỵ này còn tùy thuộc vào quan niệm riêng của mỗi gia đình. Tuy nhiên, chưa nhiều người thực sự hiểu rõ về phong tục này. Họ chỉ biết dặn dò nhau không nên quét nhà vì sẽ bị bay đi hết tài lộc, may mắn.

Nguồn gốc của việc kiêng quét nhà ngày Tết

Sự tích dân gian tại Trung Quốc

Ở Trung Quốc, tập tục này được bắt nguồn từ một điển tích ghi trong “Sưu Thần Ký”. Có người lái buôn là Âu Minh, khi đi qua hồ Thanh Thảo thì được Thủy thần cho một người hầu Như Nguyệt. Có người hầu này, sau vài năm Âu Minh ăn nên làm ra, trở nên rất giàu có.

Một hôm, vào đúng ngày mùng 1 Tết, Như Nguyệt làm vỡ chiếc bình quý nên bị Âu Minh đánh. Sợ quá, cô người hầu chui vào đống rác ở góc nhà. Vợ của Âu Minh không để ý khi quét nhà nên đã vô tình hót luôn đống rác trong đó có Như Nguyệt rồi đổ đi.

Sau lúc đó, nhà Âu Minh làm ăn sa sút. Người ta bảo cô người hầu Như Nguyệt đó chính là thần tài và lập bàn thờ để thờ.

Từ đó trở đi người ta có phong tục kiêng quét nhà trong những ngày đầu năm mới.

Sự tích dân gian tại Việt Nam 

Ở Việt Nam, nguồn gốc của tập tục kiêng quét nhà ngày Tết lại được bắt nguồn từ câu chuyện “Sự tích cái chổi”

Ngày xưa, trên trời có một người đàn bà nấu ăn cực khéo tay nên được Ngọc Hoàng giao chuyên trông nom công việc nấu ăn ở thiên trù. 

Tuy nhiên, bà lại có tật tham lam là hay ăn vụng. Bà ta đem lòng yêu một lão chăn ngựa cho thiên đình. Đã nhiều lần bà đã lấy cắp rượu thịt trong thiên trù giấu để đem ra cho lão và cũng nhiều lần bà dắt lão vào kho rượu, mặc sức cho lão bí tỉ. 

Lệ nhà trời là những người hầu hạ đều có thức ăn riêng, đặc biệt là không được đụng chạm đến ngự thiện, dù là Ngọc Hoàng có ăn thừa.

Một ngày nọ, Ngọc Hoàng mở tiệc đãi quần thần. Trong lúc cỗ đang bày lên mâm thì bà nghe tiếng lão chăn ngựa hát từ đằng xa. Bà biết lão tìm mình nên lật đật ra đón và đưa giấu lão vào phía góc chạn. 

Trong bóng tối, trên giá mâm đặt ở gần đó có rất nhiều mỹ vị mùi hương thơm phức. Đang đói sẵn, lão tự mở lồng bàn sờ soạng bốc lấy bốc để...

Khi những người lính hầu bưng mâm ngự thiện ra thì bát nào cũng đều như đã có người nếm trước. Ngọc Hoàng thượng đế vừa trông thấy đã lên cơn thịnh nộ, quát tháo mọi người.

Người đàn bà nấu bếp nhận tội và bị đày xuống trần, bị bắt phải làm chổi để phải làm việc luôn tay không nghỉ và tìm thức ăn trong những mớ rác rưởi dơ bẩn của trần gian.

Không lâu sau, thấy phạm nhân bày tỏ là phải làm khổ sai ngày này qua tháng khác không lúc nào được nghỉ, Ngọc Hoàng thương tình nên đã ra lệnh cho nghỉ ba ngày trong một năm chính là ba ngày Tết Nguyên đán. 

Vì vậy trong dịp Tết Nguyên đán, người ta có tục lệ kiêng không nên quét nhà để cho chổi được nghỉ.

Kiêng quét nhà ngày Tết có ý nghĩa như thế nào?

Mùng 1 quét nhà có sao không?

Như đã nói ở trên, theo phong tục tập quán của nước ta xưa nay, việc quét nhà vào ngày mùng 1 là việc làm cấm kỵ. 

Quét nhà ngày mùng 1 Tết sẽ có thể làm cho tình hình tài chính của gia đình bạn cả năm không ổn định, các thành viên sẽ gặp khó khăn trong việc làm ăn hoặc gặp nhiều chuyện xui rủi.

Đó cũng là lý do người ta thường quét dọn nhà cửa sạch sẽ trước thềm năm mới.

Ở Nam Bộ, sau khi quét dọn xong người ta thường cất hết chổi. Nếu trong ngày Tết bị mất chổi có nghĩa là năm đó nhà sẽ bị trộm vào và vét sạch của cải. 

Ở nông thôn, ngày Tết nhiều nhà rắc vôi bột ở bốn góc vườn, rồi vẽ mũi tên hướng ra cổng để xua đuổi ma quỷ.

Mùng 2 Tết quét nhà được không?

Nếu xét theo đúng như phong tục tập quán thì mùng 2 bạn vẫn chưa nên quét nhà. Tuy nhiên nếu muốn bạn có thể quét sơ rồi tụ lại để mấy hôm sau mới đổ, không nên đổ rác luôn trong 3 mùng đầu năm mới.

Quét dọn bàn thờ ngày Tết

Quét dọn bàn thờ ngày Tết là nghĩa cử cao đẹp thể hiện sự tôn kính đối với người thân quá cố, tổ tiên của mình, từ đó cầu xin họ mang đến sự thịnh vượng, bình an cho gia đình.

Khi quét dọn bàn thờ bạn cần lưu ý những điều sau:

• Dùng khăn lau mới, sạch để lau dọn bàn thờ. Tuyệt đối không được dùng khăn bẩn hay khăn lau chùi hàng ngày.

• Để người đàn ông làm nhiệm vụ Bao sái bát hương. 

• Không nên xê dịch vị trí bát hương.

• Làm cẩn thận để không đánh rơi hay vỡ bất kỳ thứ gì trên bàn thờ.

Vậy làm thế nào để xử lý rác trong 3 ngày Tết?

Tết đến các gia đình thường tụ tập ăn uống, cùng nhau chung vui nên thường sẽ có rất nhiều rác.

Bạn chỉ nên quét, thu gom rác vào góc nhà chứ không nên hót đổ vào thùng rác. Làm như vậy của cải và vận may của năm mới sẽ không bị mất đi.